Glas-in-lood hobbymateriaal

materialen voor de ambachtelijke vervaardiging van Glas-in-lood panelen.

Als u net begint met het maken van glas-in-lood panelen, vindt u op deze pagina nuttige informatie en tips over materialen en gereedschappen. Ik denk dat dit een goed startpunt is, omdat er soms mensen in ons atelier komen die al jaren “glas in lood maken” maar nog nooit hebben geleerd hoe ze een zelfgemaakt paneel moeten kitten. Het kitten van een paneel is een belangrijke stap om het stevig en waterdicht te maken.
Een glas-in-lood paneel moet na het solderen gekit worden met een speciale glas-in-lood kit. Deze kit draagt structureel mee aan de stevigheid van het paneel en dient dus niet alleen voor het water en tocht dicht maken van het paneel.
Ga er vanuit dat de kit 80% van de stevigheid van het paneel genereert, dit omdat het alle ‘losse delen’ glas en lood met elkaar verlijmd.

Een traditionele manier om glas-in-lood ramen te kitten is door een kit te gebruiken die bestaat uit een combinatie van gekookte en rauwe lijnolie met krijt als vulstof. Sommige moderne kitsoorten bevatten ook een ‘droger’ en soms een kleurstof.
Om glas-in-lood ramen schoon te maken na het kitten, werd vroeger vaak fijn beuken zaagsel gebruikt, maar wij gebruiken al meer dan 10 jaar de super absorberende polymeer doekjes. Deze stof is veel effectiever bij het schoonmaken en het maakt minder rommel in de werkplaats.


Voor het solderen van loodprofiel gebruik je een mild vloeimiddel zoals stearine olie of soldeerpasta. Middelen die gebruikt worden voor het solderen van koper waterleiding of koperfolie werkstukken zijn veel te agressief voor het lood.
Glazeniers gebruiken 50-50 soldeertin in deze legering zit evenveel lood als tin en dat is van belang voor het aanzicht van het paneel omdat deze legering net zo oxideert (verkleurd) als het lood. Indien er 60-40 gebruikt word met een hoger tin aandeel blijven de soldeerpunten tot in lengte van dagen glimmen.
Naarmate het lood met de jaren een donkere patina ontwikkelt zal het glimmende van de tinsoldeer steeds meer naar voren komen.

Solderen.
Om de loodprofielen aan elkaar te verbinden, gebruiken veel glazeniers een gassoldeerbout. Deze soldeerbout heeft het voordeel dat je de temperatuur nauwkeurig kan regelen. Een nadeel is echter dat er een open vlam is, wat brandgevaar kan opleveren.
Ik heb een soldeerstation dat ik zelf heb en laten ontworpen en bouwen door een lokale fabriek in Groningen. Het was oorspronkelijk een onderdeel van de Score stoelenfabriek, waar ik vaak kwam. Nu is het een onafhankelijk bedrijf dat gespecialiseerd is in soldeerapparatuur. Ik gebruik dit soldeerstation al jaren met veel plezier en tevredenheid.

Soldeertemperatuur.

Een goede soldeerbout is essentieel voor het maken van een stevige en nette verbinding tussen de loodprofielen. Het is belangrijk om de juiste temperatuur te kiezen, zodat de soldeertin goed smelt en zich vermengt met het lood, maar niet zo heet dat het lood zelf smelt. Dit kan namelijk leiden tot gaten in het loodprofiel die moeilijk te repareren zijn. Vooral bij 50/50 soldeertin, die een smeltpunt heeft dat dicht bij de smelttemperatuur van het lood ligt, moet je hier voorzichtig mee zijn.
Sommige glazeniers gebruiken een Weller Profikit 100W soldeerbout met een vaste temperatuur van 340°C. Dit is echter een te hoge temperatuur voor de meeste soorten lood, vooral de smallere. Met deze soldeerbout moet je heel snel solderen om te voorkomen dat het lood smelt, maar dan krijg je alleen een oppervlakkige verbinding die alleen aan de buitenkant gesoldeerd is. Het is beter om een soldeerbout te gebruiken waarvan je de temperatuur kunt instellen, zodat je de soldeerbout langer op de verbinding kunt houden en de soldeertin door de capillaire werking helemaal naar binnen trekt. Zo krijg je een sterke en volledige verbinding tussen de loodprofielen, ook aan de binnenkant.

Glas-in-lood zet spijkers

Deze zetspijkers zijn gemaakt van gehard staal en zijn taps van vorm.
Deze spijkers hebben een belangrijke functie bij het glas-in-lood zetten namelijk het stevig fixeren en zelfs het aandrukken van alle stukjes glas in het lood. Een belangrijk aspect van het zetwerk is dat alle delen zo stijf mogelijk in elkaar gezet worden, zonder speling omdat teveel speling veroorzaakt door onnauwkeurig glassnijden of slordig zetwerk zorgen dat het paneel later niet sterk genoeg zal blijken. De tapse vorm van de spijkers zorgt mits de spijkers loodrecht in het werkbord worden geslagen voor het stevig aandrukken van alle glasdelen.

Later meer over het glazeniers vak
©Eelco Stoffers